UBND HUYỆN NINH GIANG

TRƯỜNG THCS HỒNG PHONG

KHAI BÚT ĐẦU XUÂN GIÁP THÌN 2024

Kính thưa các đồng chí, đồng nghiệp, các em học sinh yêu quý!

Khai bút đầu năm là một nét đẹp văn hóa truyền thống, một phong tục tốt đẹp và lâu đời của người Việt mỗi dịp Tết đến xuân về. Tục khai bút không những biểu trưng cho sự hiếu học mà còn thể hiện truyền thống tôn sư trọng đạo, sự thành kính của học trò đối với người thầy. Trong không khí của những ngày đầu xuân mới- Xuân Giáp Thìn 2024 lời đầu tiên xin gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến các bạn đồng nghiệp, chúc toàn thể các em học sinh thêm tuổi mới, với những niềm tin, ước vọng và thành công mới!

Các em học sinh thân mến!

1. Khai bút đầu năm là gì?

Khai bút đầu năm hay khai bút đầu xuân là tập tục truyền thống nhằm mong cầu năm học mới suôn sẻ. Khai bút là khai chữ, khai tâm, khai trí, khai nghề, khai nghiệp. Những nét chữ đầu tiên trong năm mới thường gửi gắm mong muốn về những điều tốt lành, may mắn... Bất kỳ ai cũng có thể thực hiện nghi thức này để thể hiện tâm tư, bày tỏ ước muốn, nguyện vọng trong năm mới, tự nhắc nhở bản thân hướng đến những điều tốt đẹp để phấn đấu.

Khai bút là sự biểu trưng cho sự may mắn, thành công và cố gắng, nỗ lực của mỗi người trong công việc cũng như học tập. Khai bút đầu năm được coi như một cách kế thừa truyền thống và giáo dục thế hệ mai sau về tinh thần hiếu học, chăm chỉ cũng như không ngừng vươn lên dù có khó khăn của ông cha ta.

Theo tương truyền tục khai bút đầu năm xuất hiện lần đầu vào khoảng thế kỷ thứ XIII, tục lệ đẹp đẽ này gắn liền với thầy giáo Chu Văn An - Người từng đỗ Thái học sinh nhưng ông không ra làm quan, mà về lại Chí Linh (nay là Hải Dương) để dạy học. Tương truyền, khi học trò đến thăm thầy, lúc ra về thường được thầy tự tay viết tặng một chữ mang ý nghĩa nhắn gửi về lẽ sống cho người đó. Ai nhận được chữ cũng đều cảm thấy hết sức may mắn và trân trọng.

2. Ý nghĩa của khai bút đầu năm

Từ xưa, tục khai bút đầu năm chỉ thường được các bậc học sĩ, học giả thực hiện. Sau Giao thừa, tức vào thời khắc đầu tiên của năm mới; họ sẽ đốt lư trầm bên bàn viết và cầm bút thành tâm thảo những câu đối hay; những nét chữ có ý nghĩa gửi gắm ước nguyện tốt đẹp lên giấy hồng điều hoặc giấy hoa tiên.

Người Việt xưa quan niệm cây bút chính là công cụ gắn bó giữa đời sống trí tuệ và tâm hồn. Tục khai bút tượng trưng cho may mắn, thành công trong học tập và sự nghiệp kinh doanh. Trong mỗi dịp năm mới, giới văn sĩ trí thức, học sinh, những người theo nghề viết lách, … thường rất coi trọng phong tục này. Đồng thời, phong tục khai bút đầu năm không chỉ là thể hiện sự trân trọng với các giá trị văn hóa truyền thống, mà còn có tác dụng thúc đẩy tinh thần ham học, ý chí phấn đấu của mỗi người trong những ngày đầu năm mới.

3. Đầu năm viết gì để cả năm may mắn, thuận lợi, học hành tiến bộ?

Có thể thấy, dịp đầu năm mới không chỉ là khoảng thời gian để mọi người vui vẻ bên gia đình, tận hưởng những khoảnh khắc hạnh phúc mà nó còn là khoảng thời gian được rất nhiều người lựa chọn để khai bút đầu xuân với mong muốn sẽ có một năm mới thuận lợi, hanh thông và vạn sự như ý. Chữ đầu năm mới thường thể hiện những lời chúc an lành, hạnh phúc đồng thời nó cũng phản ánh sự tôn trọng của người viết với câu chữ, và sự nghiệp học hành.

Việc khai bút cần thuận lợi, suôn sẻ thì mới có ý nghĩa khiến mọi việc năm mới sẽ hanh thông, thành công. Vì vậy, các ông đồ, nhà nho văn hay chữ tốt đã có sẵn những câu đối hay, những chữ có ý nghĩa tốt lành, may mắn, thành đạt cho năm mới, để có người xin là chữ tuôn ra như rồng bay, phượng múa trên giấy đỏ.

Bây giờ tập tục khai bút đầu xuân có khác xưa, có cả những lễ hội khai bút để đông đảo học sinh, sinh viên, người dân tham dự. Ngoài những câu đối hay có thể là những câu thơ, danh ngôn, lời chúc, ... có ý nghĩa, gửi gắm ước vọng, may mắn năm mới để tặng người thân, bạn bè, hay cho chính mình …

Trong thời điểm hiện tại, khi mà mạng xã hội trở nên quá quen thuộc với mọi người, một điều rất thú vị là có cả khai bút online hiện đại, trẻ trung thu hút học sinh, sinh viên tận dụng không gian ảo để post (đăng bài) lên mạng khoe nét chữ khai bút đầu năm mới. Khai bút online có thể là một status chúc mừng năm mới, tâm ý mong cầu, ước nguyện thành đạt, cầu may mắn. ... Chính vì vậy mới cần chuẩn bị tốt những dòng chữ đầu tiên trong năm mới.

Người khai bút cần chuẩn bị bút, giấy cẩn thận trước khi thực hiện khai bút, tránh dùng bút tắc mực, hết mực. Thậm chí, nhiều người còn chuẩn bị vở mới, bút mới để mong rằng năm mới mọi thứ sẽ gặp được thật nhiều may mắn, suôn sẻ.

Tránh mắc sai sót, nghĩ kỹ trước khi viết.

Không bỏ dở những điều đang viết.

Ăn mặc chỉn chu, sạch sẽ, giữ tâm thế nghiêm túc, tập trung để thể hiện sự cẩn trọng với nghi thức khai bút.

Với các em học sinh, khai bút đầu xuân vừa như một nghi lễ trang nghiêm, mang đậm nét truyền thống, vừa giúp các bạn hiểu rõ hơn trách nhiệm học tập của mình. Lễ khai bút đầu xuân trang trọng sẽ giúp các em đỡ ngại khi trở lại trường sau kỳ nghỉ dài. Đồng thời, nghi lễ này cũng giúp cho các bạn nhỏ trưởng thành hơn, sống có trách nhiệm hơn và thấu hiểu được niềm vinh quang và nỗi vất vả của người đi học.

     Cứ như thế, khai bút đầu xuân đã trở thành một việc làm mang ý niệm tâm linh, ước mong một năm mới thành công, nhiều may mắn sẽ đến với ta và  cả những người mà ta yêu quý. 

     Khai bút đầu xuân là một nét đẹp văn hóa của dân tộc có truyền thống hiếu học. Đó cũng là một truyền thống được hun đúc từ “đạo làm người” đã tạo thành một dòng chảy không ngừng bồi đắp, nuôi dưỡng tâm hồn người Việt cho dù có gặp bao phong ba bão táp, vẫn mãi vẹn nguyên những giá trị truyền thống đầy ý nghĩa…

Gợi ý những câu thơ khai bút đầu xuân hay và ý nghĩa

1. Xuân an khang đức tài như ý/ Niên thịnh vượng phúc thọ vô biên

2. Tân niên, tân phúc, tân phú quý/ Tấn tài, tấn lộc, tấn bình an

3. Tết trong nhà, Tết ra ngoài phố/ Lộc trên trời, lộc xuống nhân gian

4. Xuân sang cội phúc sinh nhành lộc/ Tết về cây đức trổ thêm hoa

5. Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh

6. Mai vàng nở rộ mừng năm mới/ Đào hồng khoe sắc đón xuân sang

7. Lộc biếc mai vàng xuân hạnh phúc/ Đời vui sức khỏe Tết an khang

8. Chúc tết đến trăm điều như ý/ Mừng xuân sang vạn sự thành công.

MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG LỄ KHAI BÚT ĐẦU XUÂN

                                           Hồng Phong, ngày 17 tháng 02 năm 2024

                                                                  NGƯỜI VIẾT BÀI

                                                                     HIỆU TRƯỞNG

                                                                        Bùi Thị Tuệ